Kurrë s’e kam kuptue se si një popull i vogël si shqiptarët, ka mujt me nxjerr kaq shumë rrugaça
At Zef Pllumi thekson se Shqipëria është një nga vendet më të mbrapta në Europë dhe se përballet me sfida të mëdha. Ai argumenton se mungon kritika dhe inteligjenca për të vlerësuar realitetin e situatën së ku jemi. Në këtë kontekst, At Zef Pllumi thekson se mungesa e dashurisë dhe solidaritetit ndër shqiptarë është një problem i madh.
Ai shpreh mendimin se shqiptarët duhet të ndryshojnë mentalitetin e tyre dhe të zhvillojnë një qasje më moderne dhe të qytetëruar. At Zef Pllumi pohon se për të arritur përpara si një komb, shqiptarët duhet të formojnë një grup intelektualësh me pikëpamje të ndryshme dhe të ndikojnë në ndryshimin e arsimit dhe mendësisë kolektive.
Ai thekson se arsimi është kyçi për zhvillimin e kombit dhe se ndërrimi i trurit nëpërmjet arsimit është thelbësor për përparimin.
Gjithashtu, At Zef Pllumi vëren faktin që shqiptarët, pavarësisht prej madhësisë së tyre, kanë qenë në gjendje të sjellin shumë individë të talentuar dhe të suksesshëm. Ky fenomen ai e shpjegon me faktin se shqiptarët kanë një aftësi të veçantë për të dalë nga situata të vështira dhe për të arritur sukses në sfida të ndryshme.
Ai përmend mungesën e dashurisë dhe bashkëpunimit ndër shqiptarë si një prej arsyeve kryesore të keqes në shoqërinë shqiptare. At Zef Pllumi thotë se mungesa e unitetit dhe inati ndërmjet shqiptarëve ka qenë një problem historik që ka ndikuar në përparimin dhe zhvillimin e vendit.
Fjala e plotë e At Zef Pllumit
Atë Zef Pllumi (28 gusht 1924 – 25 shtator 2007)
“Hapni sytë e shikoni realitetin me sy, shihni se jemi vendi ma i mbrapambetun i Europës e konkurojmë edhe për botën. Pse?… Mjerisht duket se tash shumë kohë ne nuk na punon logjika si tjerëve: i thurim lavde vedit për mbrapambetjen tonë, turpet i quejmë ‘virtyte të larta të kombit’. Jemi verbue shpirtnisht pse na mungon mendja e kthjelltë e inteligjenca për me pa se ku jemi; na mungojnë vullneti e trimnia për me thanë të vërtetën…
Shka na mungon ne që mos të jemi si europjanët tjerë? Toka, jo; dielli e deti, jo. Na mungon mendja e mentaliteti e, mbi të gjitha dashunia.
Nuk na sjell lavdi lashtësia, në qoftë se nuk jemi të qytetnuem.
Nuk na sjell lavdi origjina, në qoftë se jemi të përçamë dhe mendojmë si t’i bajmë vorrin vëllaut.”
“Duhet i ndërru trunin këtij popullit. Prandaj dhe menimi em ishte dhe asht edhe sot, se pa iu ndrru truni këtij popullit (e truni ndrrohet në shkolla kryesisht), dhe pa u formu një çetë intelektualsh me pikëpamje perënimore, na nuk kemi kurrësesi si të menojmë me hi në Europë”.